بررسی انواع سردخانه و کاربرد آن
معرفی سردخانه صنعتی بر اساس میزان دما
سردخانه صنعتی از مجموعه‌ای از تأسیسات و ساختمان‌ها تهیه میشود ، که می‌توان مواد غذایی فاسد شدنی،محصولات کشاورزی و محصولاتی که قابلیت فاسد شدن را دارند درون سردخانه ،در دما و رطوبت مناسب محیط نگهداری کرد. تا مواد غذایی که به طور مصنوعی تهیه میشوند، طول عمر بیشتری برای استفاده داشته باشند.
انواع سردخانه صنعتی
سردخانه صنعتی در دو نوع زیر صفر و بالای صفر قابل ساخت و راه اندازی میباشد ،که می‌تواند در هر دو حالت زیر صفر و بالای صفر با سالن‌های تک مداره یا دو مداره مورد احداث قرار بگیرد.
سردخانه بالای صفر
سردخانه‌های بالای صفر که تحت عنوان سردخانه‌های کوتاه مدت یا بلندمدت شناخته میشوند. دارای دمای نگهداری ۱+ تا ۴+ درجه سانتیگراد هستند .در این سردخانه‌ها برای نگهداری کوتاه‌مدت محصول از دمایی بالاتر از دمای انجماد محصول استفاده میشود.
در سردخانه‌های کوتاه مدت محصولات به تدریج وارد سردخانه خواهند شد و پس از نگهداری چند روزه سریعاً از سردخانه خارج شده و با محصولات جدید در سردخانه جایگزین میشود. به گونه‌ای که مدت زمان نگهداری محصولات در سردخانه کوتاه‌مدت در ماکزیمم حالت تا ۱۵ روز است.
سردخانه‌های بلند مدت که بیشتر در انباره‌های تجاری تحت عنوان سردخانه‌های عمومی احداث میشود نیز، از قوانین خاصی برای شرایط نگهداری محصولات و نوع محصولات قابل نگهداری در سردخانه برخوردار میباشد. از میان محصولاتی که در سردخانه‌های بالای صفر درجه قابل نگه داری هستند می‌توان به سبزیجات ، میوه،صیفی‌جات ، مواد لبنی ، گل و گیاه و دارو اشاره کرد.
سردخانه زیر صفر
سردخانه‌های زیر صفر که به عنوان سردخانه‌های انجماد نیز شناخته میشوند، برای انجماد محصولات از دمایی بین ۱۲-تا۲۳-درجه سانتیگراد برخوردار هستند.
اما توجه داشته باشید که سردخانه‌های زیر صفر با دمای ۱۸- درجه سانتیگراد، بیشتر از دیگر دماها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این سردخانه‌ها بیشتر محصولاتی مانند گوشت منجمد، مرغ منجمد ، ماهی منجمد ،سبزیجات منجمد و صیفی‌جات منجمد نگه داری میشود.
فرق سردخانه زیر صفر و بالا صفر
یکی از مهم ترین فرق های این دو نوع سردخانه این بوده که در واقع در کمپرسورهای سردخانه های زیر صفری از قدرت و ظرفیت پایین تری نسبت به بالا صفری برخوردار هستند
اگر قدرت سیم پیچ هر دو کمپرسور(زیرصفری و بالا صفری) را یکسان درنظر بدانیم کمپرسور زیر صفری دارای فشار دیسچارج پایین تری است درنتیجه کمپرسور ساخته شده برای زیر صفر دارای قطر سیلندر بزرگتری و در نتیجه جابجایی گاز بیشتری نسبت به کمپرسور ساخته شده برای بالا صفری خواهد بود
اگر بخواهیم قطر سیلندر و کورس پیستون دو کمپرسور را یکسان بدانیم همانطور که گفتیم چون فشار دیسچارج زیر صفری پایین تر میباشد، کمپرسور به سیم پیچ ضعیف تری نسبت به شرایط استفاده با کمپرسور بالا صفری نیاز خواهد داشت
در شرایط زیرصفر بدلیل بارگیری کمتر سیلندر هنگام مکش ، هنگام تراکم کمپرسور فشار کمتری را تحمل خواهد نمود بدین منظور سیم پیچ کمپرسور زیرصفری ضعیفتر است. همچنین در قطر سوپاپ این دو کمپرسور هم تفاوتی وجود دارد بدین صورت که کمپرسور زیرصفری دارای سوپاپ ساکشن گشادتر و سوپاپ دیسچارج تنگ تری خواهد بود
اگر کمپرسور ساخته شده برای شرایط زیرصفر در شرایط بالای صفر استفاده بشود چون سیم پیچ این کمپرسور نسبت به کمپرسور بالای صفری ضعیفتر میباشد ، پس از مدتی کار کمپرسور میسوزدو کار نخواهد کرد
اگر کمپرسور ساخته شده برای شرایط بالای صفر در شرایط زیرصفر استفاده شود،چون سیم پیچ این کمپرسور نسبت به کمپرسور بالای صفری قویتر می باشد، سیم پیچ و کمپرسور بیش از حد گرم شده و اگر تمهیداتی اصافه جهت خنک کردن کمپرسور اندیشیده نشود، کمپرسور خواهد سوخت
همچنین در مورد اپراتور هم باید بدانید که در ظاهر اواپراتور سرد خانه زیر صفری و بالای صفری اختلافی وجود ندارد تنها اختلاف در فاصله بین فین های کویل اواپراتور میباشد.
بطور مثال فاصله بین فین های بالا صفری ۵/ سانتی متر . زیر صفری ۸/ . و تونل انجماد ۱ سانتی متر می باشد.
دلیل افزایش این فواصل در رابطه کاهش دما ی سرد خانه عدم تشکیل سریع برفک بر روی سطح اواپراتور خواهد بود
همچنین معمولا در سردخانه ای زیر صفری از سایز سوزن اکسپنشن ولو پایین تری نسبت به بالا صفری انتخاب خواهد شد
اما در بدنه بسته به ظرفیت سردخانه انتخاب می شود.
دسته بندی سردخانه ها بر اساس گاز مصرفی
سردخانه فریونی
سردخانه فریونی یکی از انواع سردخانه‌ها است که از مزایای آن می‌توان به غیر سمی بودن فریون، غیر قابل اشتعال بودن و مناسب بودن آن برای سردخانه‌های کوچک و متوسط اشاره کرد. این سردخانه در برابر سردخانه آمونیاکی هزینه نگه داری و تعمیرات بسیاری کمتری دارد به همین علت بسیاری از افراد این سردخانه را برای نیاز خود انتخاب می‌کنند.
مزایای سردخانه فریونی:
– غیر سمی‌بودن مبرد
– غیر قابل اشتعال بودن مبرد
– قوانین ایمنی آسان درخصوص سردخانه های فریونی(به این علت که خطر جانی و مسمومیت ندارند)
– مناسب برای سردخانه های کوچک و متوسط
معایب سردخانه فریونی:
– ناسازگاری گازهای فریونی با محیط زیست
– گران بودن گازهای فریونی
– بدون بو(عدم تشخیص نشتی) بودن گاز فریونی
– محدود شدن و عوض شدن مبردهای مجاز(البته این مورد با توجه به روز شدن محصولات تولیدی این حوزه مانعی ایجاد نمی‌کند)
سردخانه آمونیاکی
اساس کار سیستم تبرید (سردخانه) آمونیاکی
گاز داغ خروجی از کمپرسور از خط تخلیه کمپرسور وارد کندانسور می شود(کندانسور تبخیری) .
دمای تقطیر مبرد در کندانسور ۳۵ درجه سانتیگراد و فشار تقطیر(کندانسور) حدود ۱۲٫۵bar است.
گاز در کندانسور تقطیر شده و خروجی کندانسور مایع مبرد اشباع ۳۵ درجه سانتی گراد خارج و وارد رسیور می شود.
تا اینجا اساس کار شبیه سیستم تبرید معمولی است.
مایع مبرد از رسیور خارج شده و بعد از عبور از شیر انبساط، منبسط شده و فشارش از ۱۲٫۵ به ۲bar شکسته شده.
در فشار ۲bar دمای اشباع آمونیاک برابر با حدود ۱۰- درجه سانتی گراد است.
خروجی شیرانبساط مایع مبرد با فشار ۲bar و دمای ۱۰- درجه سانتی گراد و مقداری بخار است که در عبور از شیر انبساط ایجاد شده است.
مایع مبرد وارد سپراتور شده و بخار مبرد در بالای مخزن و مایع مبرد در پایین مخزن جمع خواهد شد.
در واقع اگر در اواپراتور دمای تبخیر ۱۰- درجه باشد .
فشار مایع را در سپراتور پائین خواهیم آورد تا مایع به دمای ۱۰- برسد .
در واقع مایع مبرد با دمای ۱۰- را در سپراتور آماده می کنیم در این حالت در ورودی اواپراتور دیگه انبساط مایع مبرد نداریم مثل سیستم DX.
پمپ مبرد مایع را از پایین مخزن مکش کرده و به اواپراتورها خواهد فرستاد.
گفته شده که در این سیستم اواپراتورها چند برابر تغذیه می شوند.
پمپ مبرد چهار برابر دبی مورد نیاز مایع را به اواپراتور میفرستد.
در بار کامل، یک چهارم مایع در اواپراتور تبخیر شده و باقی اون مایع خواهد ماند.
از اواپراتور مخلوط مایع و بخار مبرد ۱۰- درجه خارج می شود.
چون خروجی اواپراتور مخلوط مایع و بخار است نمیشود مستقیم به مکش کمپرسور وصل کرد.
خروجی اواپراتور وارد مخزن سپراتور می شود. در سپراتور، مایع از بخار مبرد جدا شده به کف مخزن میریزه و بخار مبرد خشک توسط کمپرسور مکش میشود و دوباره همین سیکل رو طی می کند.
مزایای سردخانه آمونیاکی:
- دارای بالاترین اثر تبرید را بین مبردها (آمونیاک)
- دوست‌دار محیط زیست
- ارزان بودن مبرد سردخانه آمونیاکی (قیمت هر کیلوگرم R22، دو نیم برابر آمونیاک و هر کیلوگرم R134، ۷ برابر آمونیاک است)
- بوی شدید آمونیاک(تشخیص نشتی آسان)
- هزینه عملیاتی پایین برای سردخانه‌های بزرگ (چرخه آمونیاکی ۱۰ تا ۲۰ درصد هزینه کمتری نسبت‌به چرخه گاز R22 دارد.)
- ضریب عملکرد بالاتر سیکل(ضریب عملکرد سیکل آمونیاکی حدود ۱۰% بالاتر از ضریب عملکرد سیکل فریونی است. )
- انتقال حرارت بالاتر آمونیاک(۳٫۵ تا۴ برابر برای کندانسور و ۱٫۵ تا ۲ برابر برای اواپراتور) که منجربه ارزان‌تر شدن اواپراتور و کندانسور میشود.)
- نیاز به لوله با قطر کمتر(از آنجایی که لوله کشی سهم پایینی از هزینه‌های سردخانه را در‌بر دارد، این مورد برای سردخانه های بزرگ مزیت محسوب میشود)
- عدم اختلاط آمونیاک با روغن(که برای سیستم‌های صنعتی بزرگ مزیت محسوب میشود.
معایب سردخانه آمونیاکی:
- سمی بودن آمونیاک
- قابل اشتعال بودن آمونیاک (شرایط خاص)
- نیاز به بازرسی مداوم به‌منظور جلوگیری از نشت وسیع گاز
- قوانین ایمنی سخت گیرانه(تجربه نشان می‌دهد که این عامل مهمترین عامل موثر برای انتخاب سیستم فریونی به‌جای آمونیاکی در سراسر دنیا است.)
- کارکرد آمونیاک با فشار پایین‌تر از فشار جو درون خط کم فشار (که هنگام سوراخ شدن لوله‌ها باعث مکیدن هوا و آب به‌داخل و تشدید خوردگی میشود)
- حساسیت شدید به‌حضور آب (در حضور آب قطعات غیرآهنی مانند مس و برنج به‌شدت توسط آمونیاک خورده میشوند.)
- عدم بازدهی مناسب برای سردخانه کوچک
- مزایای سردخانه فریونی:
- غیر سمی‌بودن مبرد
- غیر قابل اشتعال بودن مبرد
- قوانین ایمنی آسان درخصوص سردخانه های فریونی(به این علت که خطر جانی و مسمومیت ندارند)
- مناسب برای سردخانه های کوچک و متوسط
- معایب سردخانه فریونی:
- ناسازگاری گازهای فریونی با محیط زیست
- گران بودن گازهای فریونی
- بدون بو(عدم تشخیص نشتی) بودن گاز فریونی
- محدود شدن و عوض شدن مبردهای مجاز(البته این مورد با توجه به روز شدن محصولات تولیدی این حوزه مانعی ایجاد نمی‌کند)
دسته بندی انواع سردخانه براساس مصرف و وضعیت اجتماعی:
سردخانه گمرکی
این نمونه از سردخانه وقتی مورد احداث قرار می‌گیرد که، شما قصد نگهداری مواد غذایی و محصولات را برای مدت زمان کوتاهی و به طور موقتی را دارید
همچنین سردخانه ذخیره‌ای این نمونه از سردخانه‌ها که بیشتر تحت مالکیت دولت بوده و برای شکستن قیمت بازار در هنگام افزایش قیمت محصولات غذایی مورد استفاده میشود مواد غذایی درون این سردخانه‌ها ذخیره میشوند و در مواقع مورد نیاز توسط دولت در بازار عرضه خواهند شد
و همچنین سردخانه کوچک این سردخانه‌ها که بیشتر برای تولید قطعات یخ مورد استفاده قرار میگیرند،در حقیقت به شکل کارخانه‌های یخ ساز کوچک مورد توجه قرار دارند
سردخانه‌های عمومی از سردخانه‌های سود آوری هستند که برای نگهداری مواد غذایی و میوه‌ها برای طولانی مدت مورد استفاده هستند در این سردخانه‌ها در ازای دریافت قیمت مصوبی برای نگهداری محصولات، از زمان فصل برداشت محصول که قیمت محصولات کمتر بوده و مورد استفاده قرار میگیرند
شما می‌توانید با پرداخت هزینه مناسبی برای هر کیلوگرم از محصولتان آن را بدون افت کیفیت درون سردخانه نگهداری نمایید و بعد از مدت مشخصی آن را با قیمت مناسب‌تری به بازار عرضه نمایید و به فروش برسانید.
و همچنین سردخانه های تجاری و خانگی امروزه با توجه به افزایش نیاز به نگهداری ماده غذایی در زمان طولانی‌تر، یخچال‌ها و سردخانه های گوناگونی مانند یخچال‌های خانگی، تجاری، سردخانه‌ها و خنک‌کننده‌ها عرضه شده‌اند. تا با کمک آنها بتوانید محصولات غذایی را با حفظ کیفیت اولیه در مدت زمان طولانی‌تری مورد حفظ و مراقبت نمایند
سردخانه عمومی
از رایج‌ترین و متداول‌ترین انواع سردخانه، سردخانه عمومی است که سودآوری بسیار بالایی دارند. معمولا از سردخانه عمومی برای نگه داری طولانی مدت مواد غذایی، سبزیجات و میوه‌ها استفاده میشود.
بسیاری از کشاورزان و زمین داران محصولات خود را در ازای یک قیمت تصویب شده در اتحادیه صنف دارندگان انبارهای کالاهای تجاری، سراها و سردخانه‌ها و دستگاه‌های قپان و توزین و وسایل نقلیه کل کشور، به سردخانه‌های عمومی می‌سپارند. معمولا این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که محصول زودتر از فصل برداشت، برداشته شده است و باید تا آن فصل صبر کرد.
کیفیت محصولات غذایی، میوه و سبزیجات در سردخانه عمومی کاهش پیدا نمی‌کند. هزینه پرداختی به سردخانه معمولا بر حسب کیلوگرم است که می‌تواند معیار خوبی باشد.
سردخانه ذخیره ای
این سردخانه‌ها نزدیک به محل مصرف و یا تولید ساخته میشوند.کالای مورد نظر را می‌توانیم در آن نزدیک به حداکثر زمان نگهداری که در جداول استاندارد آمده است ذخیره کنیم و دفعات ورود و خروج سالیانه کالا در این سردخانه ها کم است.
سردخانه تولیدی
همانطور که میدانید سردخانه مواد غذایی و محصولات کشاورزی جهت نگهداری محصولات مخصوصی تولید میشوند مانند : سردخانه سیب، سردخانه گوشت، سردخانه محصولات کشاورزی و غیره. مدت نگهداری کالا در این سردخانه ها بین دو تا نه ماه است و ظرفیت آنها با معیارهای اقتصادی سنجیده و مشخص میشود.
سردخانه توزیعی
این سردخانه ها در مراکز مصرف و یا نزدیک به آن ساخته شده و جهت توزیع کالاهای نگهداری شده بین عمده فروشی‌ها و تامین نیاز بازار کاربرد دارد. ورود و خروج و تنوع کالای زیادی دارد.
سردخانه ترانزیتی
مواد غذایی کالاهایی هستند که در گمرکات نمی توانند جهت خروج برای مدت طولانی باقی بماند به دلیل اینکه فاسدشدنی بوده و اگر در حمل و نقل آنها کوتاهی شود ، صاحب کالا خسارت خواهد دید. بنابراین در نقاط گمرکی و مکان‌هایی که وسیله حمل و نقل تغییر میکند به علت جلوگیری از ضرر و زیان سردخانه هایی بنام سردخانه ترانزیتی احداث میشود تا اگر حمل محصول تاخیر داشت بتوان آن‌را در مکانی مطمئن و سالم نگاه داشت
سردخانه اختصاصی
این سردخانه‌ها در کنار هتل‌ها، رستورانها، سوپرمارکت‌ها، بیمارستان‌ها و مراکز کم مصرف ساخته میشود. ظرفیت این نوع سردخانه معمولا در حدود ۲۵ تن است. ساختمان و تاسیسات و شرایط خاص نگهداری در این نوع سردخانه مقررات استاندارد ندارد ولی باید مقررات خاص مراجع قانونی کشور در مورد حفظ بهداشت و نگهداری مواد غذایی در آن رعایت شود.
چکیده:
ما در این مقاله قصد داشتیم شما را با انواع دسته بندی سردخانه بر اساس نوع مصرف و میزان دما سردخانه و شکل ظاهری و … آشنا کنیم. امیدوارم در این راستا توانسته باشیم به شما کمکی کرده باشیم.
جهت اطلاع دقیق از قیمت ها و مشاوره در زمینه محصولات و نحوه سفارش شرکت سرماسازان اسپادانا با تلفن تماس ۰۹۱۳۱۱۶۲۴۸۹ آقای خانی