می توان از مهم ترین فاکتورهای رفاه برای افراد در حال حاضر درجه حرارت و میزان رطوبت نسبی محیط را در آن محیط دانست. بیایید اندکی روی این فاکتور زوم کنیم! همه ما زمان استراحت به اولین چیزی که به آن فکر می کنیم دمای اتاق است. اگر خنک تر از حالت معمول باشد نخواهیم توانست آن را تحمل کنیم. به همان میزان، درجه حرارت بیش از حد محیط نیز خواب و استراحت ما را تعطیل خواهد ساخت.
کارها و فعالیت های ما نیز درست به همین منوال هستند. درجه حرارت بیش از دمای رفاه و آسایش، باعث خستگی مفرط و کاهش راندمان عملکرد ما در طول روز خواهد بود. سرما نیز به همان میزان می تواند کارها و برنامه های ما را تحت الشعاع قرار دهد. مبحث رطوبت نیز هرچند کمتر از دما، اما می تواند روی تمام فعالیت هایی که در طول روز صورت می گیرد موثر باشد. از همین روست که اولین نکته در رده بندی مناطق مناسب برای زیست و رفاه، دما و رطوبت آن مناطق است.
اما بشر امروز با پیشرفت تکنولوژی در تمام زمینه ها قادر است تمامی ابزارهای رفاه و آسایش خود را در هر شرایطی تامین کند. سیستم های هواساز یکی از جدیدترین تکنولوژی ها برای تامین دما و رطوبت رفاه در محیط های بزرگ و کوچک به شمار می آیند.
دستگاه هواساز چیست؟
دستگاه های هواساز را می توان ریه های سیستم های تهویه مطبوع (HVAC systems) تشبیه کرد! واژه هواساز از عبارت لاتین Air handling units گرفته شده، و گاه به اختصار سیستم AHU نیز خوانده می شود. به طور ساده این دستگاه جریان هوا را جذب کرده، پس از سرمایش، گرمایش یا فیلتراسیون تحویل سیستم می دهد. این عملکرد بسیار ساده می تواند مزایای فوق العاده ای را در اختیار کاربران قرار دهد.
دستگاه های هواساز بر اساس نوع عملکرد، نوع طراحی، اجزای سازنده و هم چنین ابعاد آن ها دارای انواع مختلف و متنوعی هستند. برخی از این سیستم ها به صورت افقی و برخی دیگر به صورت ایستاده یا عمودی طراحی شده اند. هم چنین، ابعاد این سیستم ها می تواند برای کاربردهای خانگی یا آپارتمانی، صنعتی و یا مکان های بزرگ عمومی طراحی شده باشد. از لحاظ نوع عملکرد نیز می توان سیستم های هواساز را در دسته های مختلفی رده بندی کرد که هرکدام به صورت مجزا برای کاربری های متفاوتی ساخته شده اند.
دستگاه هواساز مرکزی مناسب محیط های بزرگ مانند پاساژها، ادارات و …
اما آن چه که در تمام این سیستم ها ثابت است مکانیسم کلی عملکرد آن هاست. هرچند برخی از اجزای سیستم نظیر فیلترهای آن یا سایر کامپوننت ها می تواند در انواع مختلف متفاوت باشد، لیکن در حالت کلی
- میکس جریان هوای محیط و جریان هوای خارجی
- سرمایش یا گرمایش آن با توجه به فصل سال
- تغییر و تنظیم سرعت و جهت جریان هوا
- کنترل و تعدیل میزان رطوبت نسبی موجود در جریان هوا
- و فیلتراسیون آن
عملکردی است که از هواسازها انتظار می رود. این سیستم ها غالباً در مسیر بویلرها (Boilers)، یا چیلرها قرار می گیرند. این بدین معناست که دستگاه هواساز عملاً سیستم برودتی یا تولید کننده حرارتی نبوده و صرفاً با عبور دادن و گردش جریان هوا از طریف فن روی کویل های حاوی سیال، آن را خنک یا گرم می سازد.
کاربردهای دستگاه هواساز چیست؟
با توجه به نوع هواساز می توان کاربردهای بسیاری را برای آن ها برشمرد. در حالت کلی کاربردهای این سیستم ها عبارتند از:
- مکان های عمومی بزرگ
- کارخانجات صنعتی و سایر اماکن صنعتی
- رستوران ها و تالارها
- سالن های پرورش قارچ
- سالن های همایش و کنفرانس
- استادیوم ها و سالن های ورزشی بزرگ و کوچک
- مصارف خانگی و آپارتمانی
- فروشگاه های بزرگ و سوپر مارکت ها
- انواع و ابعاد مختلف سوله ها
- بیمارستان ها
- ادارات و ساختمان اداری یا تجاری کوچک و بزرگ
- تالار ها و هتل ها
- بانک ها
- و …
که اغلب برای کاربردهای کوچک و آپارتمانی یا خانگی از سیستم های کوچک تر تحت عنوان هواسازهای خانگی (یا آپارتمانی) استفاده می گردد و برای کاربری های در مقیاس بزرگتر نیز از هواسازهای صنعتی استفاده می شود. البته هواسازهای صنعتی نیز می توانند خود دارای انواع و ابعاد مختلفی باشند و بسته به نیاز کاربری محیط انتخاب گردند. در مورد انواع هواسازها و کاربردهای هرکدام از آن ها می توانید به مقالات تخصصی متناسب با آن مراجعه فرمایید.
انواع هواسازها و نحوه کار آنها
بمنظور تهویه هوای انواع اماکن مختلف مانند سینماها، تالارهای عروسی، رستورانها، سالن های ورزشی و تفریحی، مساجد و … و همچنین اماکن تجاری مانند مجتمع های تجاری و مراکز خرید، بانک ها و… یا سالن های تلید کارخانه ها و هتل و ادارات دولتی و خصوصی و همچنین مراکز درمانی از انواع هواسازها در ظرفیت های مختلف استفاده می شود.
هواساز ها از قسمتها و قطعات مختلف از جمله فیلترهای جلوگیری از ورود گرد و غبار ،کویل های حرارتی و برودتی و نیز پمپ های آب جهت رطوبت زدن و انواع تجهیزات مانیتورینگ و کنترلی تشکیل شده است.
کویل های استفاده شده در این دستگاه از نوع سرمایشی و گرمایشی می باشد که کویل سرمایشی با آب چیلد یا گاز مبرد تغذیه می شود که جهت سرمایش و کاهش دما در فصول گرم سال مورد کاربرد است و کویل گرمایی با آب گرم یا بخار تغذیه می گردد که وظیفه گرمایش هوا در ماههای سرد سال را عهده دار است.
فیلتر های اولیه یا پری فیلترهای مختلف بسته به محل نصب هواساز قابل نصب در بدو ورود هوای تازه به دستگاه می باشد که قابلیت جذب و حذف انواع ذرات درشت تا ذرات ریز جامد را داراست .
فن گریز از مرکز (سانتریفیوژ) نصب شده در هواساز،دبی مورد نیاز گردش هوا را تامین و جریان هوایی مطلوب را توسط کانال توزیع و دریچه ها به محل مورد نظر می رساند
در قسمت سرمایش، فرآیند رطوبت زنی بوسیله اسپری شدن آب از افشانک ها با فشار پمپ و یا شبکه بخار انجام می گیرد.
آشنایی با نحوه عملکرد هواساز
هواساز دستگاهی است که وظیفه کنترل گردش هوا را در سیستم های تهویه مطبوع بعهده دارد.
یک دستگاه هواساز از اجزای زیر تشکیل شده است.
- کویل سرمایی و گرمایی :یک دستگاه هواساز ، برای تولید هوا با دمای مناسب و بسته به فصول مختلف سال نیاز است تا بتواند هم هوای گرم و هم هوای سرد را تولید کند.برای همین امر در داخل هواساز ها کویل های سرمایی و گرمایی تعبیه می شوند تا با عبور هوا از میان آنها بتوان دمای مورد نیاز را تامین کرد.برای تولید هوای گرم در کویل های گرمایی از دیگ های آب داغ استفاده می شود و برای تولید سرما از تماس هوا با آب خنک (مانند آنچه در کولر های آبی اتفاق می افتد) استفاده می شود.کویل های سرمایی دارای صفحات یا پلیت هایی هستند که از جنس مس و یا آلومینیوم بوده و می توانند حرارت را بهتر انتقال دهند.
- فیلتر ها :همانطور که می دانید هوا همواره شامل گرد و غبار است و چنانچه فیلترها وجود نداشته باشند گرد و غبار و آلودگی هوا توسط سیستم هواساز به جریان در می آیند و این امر به هیچ وجه خوشایند نیست.
از همین رو فیلترهای هواساز برای انتشار جریان هوای تصفیه شده بکار گرفته می شوند تا هوایی پاک و بدون گرد و غبار در محیط انتشار یابد.محل نصب فیلتر ها در ابتدای خروجی جریان هوا می باشد تا بتوان هوای خروجی را در بدو فن شدن آن تصفیه کرد.بر اساس ظرفیت خروجی دستگاه هواساز خانگی و صنعتی و …ممکن است تعداد و اندازه فیلترها تغییر کند و عموما فیلترها در راستای همدیگر و در امتداد طوری طراحی می شوند که هوای خروجی بتواند پس از گذر از فیلتر اول وارد فیلتر بعدی شود و به خوبی تصفیه گردد.
عمده فیلترهای استفاده در انواع هواساز ، فیلترهای پنلی و فیلترهای کیسه ای هستند که نوع پنلی دارای قیمت پایین تر و همچنین تعویض راحت تر می باشد.
۳- رطوبت
زن :
کنترل رطوبت هوا جهت ارائه هوای مناسب در سیستم تهویه امری ضروری است و رطوبت زن ها وظیفه کنترل و بالانس رطوبت هوا را دارند.
۴- فضای اختلاط :
هوای خروجی از انواع هواساز باید تعدیل شده باشد و هوای خارج نتواند بیش از حد به داخل هواساز راه یابد.همچنین میزان هوای برگشتی باید کنترل شود و محفظه اختلاط برای هیمن موضوع طراحی شده است.
۵- تجهیزات کنترلی
دستگاه هواساز دارای تجهیزات کنترلی مخصوص جهت کنترل عملکرد دستگاه می باشند.انواع سنسورهای گرما و سرما ، کنترل کننده میزان دور موتور و قطع کن های زمان خاموش و روشن شدن موتور ، کنترل کننده سرعت جریان هوای در گردش و بسیاری از سنسور ها ، کنترل کننده میزان رطوبت دستگاه و تجهیزاتی که نحوه عملکرد هواساز را کنترل می کنند.
۶- فن ها و لرزه گیرها
همانطور که مشخص است فن ها عضو مشترک برج خنک کننده و هواساز هستند و وظیفه تولید جریان هوا را دارند.اما همین فن ها هنگام کار با دور بالا لرزه هایی در بدنه هواساز ایجاد می کنند که باید در بین آنها لرزه گیرهایی نصب شود تا صدای آنها کم شود . از طریق کانال انتقال نیابد.
نحوه عملکرد یک هواساز با کیفیت
قطعاً هر هوا سازی برای اینکه بتوانند هوا را با رطوبت مناسب با شکل مطلوب تولید کند نیاز به تولید سرما و گرما دارد، این شرایط به وسیله مبدل های حرارتی که در خود هواسازها تعبیه شده از تامین می گردد. هنگامی که هوا از روی کویل ها عبور می کند سرد و یا گرم می شود کویل های به کار رفته از جنس آلومینیوم و یا مس می‌باشد تا عمل انتقال حرارت را به خوبی انجام دهند.
دستگاه هواساز همراه با سیستم های سرمایشی گرمایشی از قبیل VRF،GHP و… و سیستم های سرمایشی مثل چیلر و یا سیستم های گرمایشی مثل بویلر مورد استفاده قرار می گیرد. چراکه هواساز دستگاه مولد حرارت و یا برودت نیست و تنها هوای سرد و گرم را توزیع می کند. اگر نیاز به خدمات تعمیر هواساز داشتید می توانید از طریق همین سایت فنی کارا به اطلاعات نزیدک ترین افراد تعمیرکار هواساز که در منطقه شما حضور دارند، دسترسی داشته باشید.
همانطور که گفته شد دستگاه هواساز مولد گرما و سرما نیست و فقط هوا را توزیع می کند، به این نحو که آب در بویلر و چیلر گرم و سرد می شود و با استفاده از پمپ به کویل ها یا همان لوله های مسی فین دار هواساز اصطلاحا پمپاژ می شود. سپس هواساز با استفاده از یک فن، هوای تازه را از اطراف لوله های مسی فین دار (کویل ها) عبور می دهد و در اثر برخورد هوای سرد و یا گرم با کویل ها، هوا خنک و یا گرم می شود.
دستگاه هواساز فرآیند فیلتر کردن هوا را قبل از کویل ها انجام می دهد تا هوای پاک ایجاد شود و هم مانع از جمع شدن ذرات معلق و رسوب روی کویل ها می شود.